Revision as of 20:09, 16 March 2012

Jego Exsc. Marszałkowi Fochowi

                        1
 Zwyciężało więc chamstwo. Do miasta — światłości
 Zbliżał się gbur germański z tryumfem przechwałki:
 Jużem widział, jak butnie się w mieście rozgości,
 Jak warkną suche bębny, zagwiżdżą piszczałki!

                        2
 Zasię bałwan spiżowy; święty buldog pruski,
 Pierś wydętą ustroi czarnym chwały krzyżem
 I legnie ciężkim cielskiem na ziemi francuskiej
 Paszczę po nad jej sercem zwiesiwszy — Paryżem.

                        3
 Pycha zbróździ głupotę stalowego pyska,
 Mózg pod hełmem śnić zacznie nową cezarjadę
 I sztywno wyrzucając podkute buciska,
 Głupie junkry z łoskotem otrąbią paradę!

                        4
 I potoczą się ciężkie, a krnąbrne przemowy,
 Kirasjerskie tyrady o Bogu i prawie;
 "Wolność", "ideał", "cnota", "praca", "mur stalowy"
 I "stary miecz niemiecki w niespożytej sławie."

                        5
 Zaprawdę — toby było, meine Herr'n, wspaniałe
 Miljard sercby zamarło nagle w przerażeniu
 Miljard ustby przeklęło tę potworną chwałę
 Miljard ludzi stanęło ramię przy ramieniu!

                        6
 A kiedy wasz sterczywąs suchoręki właśnie
 Byłby armi dziękował za zwycięstwa plony,
 Wiedziałem, że ktoś w gniewie tak w stół pięścią trzaśnie,
 Że podniesie nie pięść już, lecz ochłap skrwawiony.

                        7
 A takiem uderzeniem miażdży się narody
 I przed gniewem Jednego — drżą zbrojne miljony!
 Historja mu wyciąga pierwsza dłoń do zgody,
 Wiekom prawa dyktuje taki gniew czerwony!

                        8
 Dzwoń, mój gniewie zwycięzco! Dzwoń radosny gniewie,
 Pękajcie, wulkaniczne strofy, jak granaty!
 Kłujcie, zdania — bagnety! Sycz, złote zarzewie!
 Wibrującem smaganiem sieczcie, słowa — baty!
                        9
 Nuże, kulturträgery, dychtery, denkery,
 Bibliofile, hofraty, leutnanty, doktory,
 Pracowici idjoci, żandarmy, siegery,
 Hegle, szlegle, geistszelmy, durnie profesory.
                       10
 — Deutschenhetzer przemawia! Niech was to oburza!
 Zgromcie niekulturalną moją inwokację,
 Śpiewem gniewem i wzgardą, więc mój śpiew, jak burza!
 Wy zaś — wysiadujecie mądre dysertacje!
                       11
 Niech się eksplodująca moja inwektywa
 Śrótem obelg i gradem wymysłów rozpryska,
 A chociaż będzie mściwa — będzie sprawiedliwa!
 Żagwią bijąc — prask! w środek zuchwałego pyska!
                       12
 Wczorajsze demokrady — dzisiaj demokraty,
 Spokorniałe na rozkaz von oben pyszałki,  
 Pomyślcie, coby było, gdyby swe armaty
 Do Paryża wtoczyły wasze feldmarszałki!
                       13
 Gdyby na Place de la Concorde — sam Kaiser
 Na białym koniu wjechał w kasku kirasjerskim
 Nie buchnęłażby pycha z was dzika, jak gajzer
 Nie zalałabyż ziemi tryumfem kajserskim!
                       14
 Nie poszlibyście wszyscy na modły do Essen?
 Nie czcilibyście Kruppa, niczem demiurga?
 I "Deutschland über alles" krzycząc nawet przez sen,
 Czyż nie lizalibyście butów Hindenburga?
                       15
 Pojechałyby brzeskie kanalje nach Westen,
 Podyktowały pokój vonhoffmany grube,
 I kułak jeneralski z heroicznym gestem
 Byłby przypieczętował Europie zgubę.
                       16
 Potembyście stworzyli Kosmiczną Policję
 Kagańce z numerami nosiliby ludzie,
 Gromadząc dla was, zbiry, świętą amunicję,
 Pracując dla was, zbiry, w niewolniczym trudzie.
                       17
 Bandą pruskich rekrutów byliby wam wszyscy
 Wiernem poddanem bydłem Wilhelma Zwycięscy
 Szalelibyście z pychy — bogom zda się bliscy
 Szucmany z Bożej łaski, żołdaki, ciemięscy!
                      18
 Wżarlibyście się w ziemię, swą pychą i dumą
 Cisnęlibyście sobie cały świat pod stopy,
 A mybyśmy musieli, jak przed czarną dżumą,
 Uciec z hochkulturalnej, von Preusseneuropy.
                      19
 Uciec! I raczej kędyś na wyspie pierwotnej,
 W Australji u dzikusów Europę założyć.
 Niż w germańskim zaduchu, śród kliki przewrotnej
 W ciężkiej waszej kulturze żyć, i życie tworzyć.
                      20
 Lecz otośmy ujrzeli, z zapartym oddechem,
 Jak na polach francuskich piechota i tanki
 Działa, pułki, pędzone zwycięskim pośpiechem
 Poszły naprzód w cudownym rytmie marsyljanki!
                      21
 I dokonały dzieła! Zmiażdżyły świat stary
 Chwała krwi, co zmoczyła francuskie okopy,
 Na sztandary przerzućcie czerwone pożary.
 I — hurra! wolne ludy — wolnej Europy!

{{#ifexpr: {{#ask:Rodzaj::Artykuł[[Klucz::{{{klucz}}}]]|format=count}} > 0 | {{#if:|=Treść= {{{Treść}}}|}}

Dane bibliograficzne

{{#if:Julian Tuwim|Autor: Julian Tuwim|}}

Tytuł: Przed Paryżem

Pierwodruk w: Estrada, {{#if: 9 | nr 9, | }} {{#ifeq: 1919 | brak | | {{#ifeq: {{#len:1919}} | 4 | data::1919 | {{#time: Y|1919}} }}}}{{#ifeq: 3-7 | brak ||, str. strony::3-7}}; {{#if: Jarmark rymów, J. Przeworski, Warszawa, 1934; Wiersze, nakł. Związku Patriotów Polskich w ZSRR, Moskwa, 1943. |Przedruk: Jarmark rymów, J. Przeworski, Warszawa, 1934; Wiersze, nakł. Związku Patriotów Polskich w ZSRR, Moskwa, 1943. | }}

{{#ifexpr: {{#ask: [[Przedruk::{{{klucz}}}]]|format=count}} > 0 | Przedruk w tomach: {{#ask: [[Przedruk::{{{klucz}}}]]|format=list|outro=.}} | }} {{#if: Powstał w 1918 r. Wiersz satyryczny napisany w związku z dwukrotnym zbliżaniem się ofensywy wojsk niemieckich w 1918 r. do Paryża. Wiersz był recytowany w drugiej połowie 1918 r. w Warszawie, w kabarecie Miraż, w programie pt. Cześć Koalicji, inf. Sowizdrzał, Warszawa 1918, nr 51. Ponadto wycinek anonimowej recenzji z dopiskiem Tuwima: "Recenzja z Mirażu 1918" — w archiwum. Pierwodruk dedykowany "Jego Exscelencji Marszałkowi Fochowi". W tomie Jarmark rymów, motto: "Voilà, voilà, bandits! Rimbaud", z wiersza: Paryż się budzi. Pierwotny tytuł wiersza na autografie w archiwum: Paryż zagrożony. | Uwagi: Powstał w 1918 r. Wiersz satyryczny napisany w związku z dwukrotnym zbliżaniem się ofensywy wojsk niemieckich w 1918 r. do Paryża. Wiersz był recytowany w drugiej połowie 1918 r. w Warszawie, w kabarecie Miraż, w programie pt. Cześć Koalicji, inf. Sowizdrzał, Warszawa 1918, nr 51. Ponadto wycinek anonimowej recenzji z dopiskiem Tuwima: "Recenzja z Mirażu 1918" — w archiwum. Pierwodruk dedykowany "Jego Exscelencji Marszałkowi Fochowi". W tomie Jarmark rymów, motto: "Voilà, voilà, bandits! Rimbaud", z wiersza: Paryż się budzi. Pierwotny tytuł wiersza na autografie w archiwum: Paryż zagrożony.|}}

{{#ifexpr: {{#ask:Rodzaj::Recenzja[[Klucz rodzaju::{{{klucz}}}]]|format=count}} > 0 | Recenzje: {{#ask:Rodzaj::Recenzja[[Klucz rodzaju::{{{klucz}}}]] |sort=Data |format=ul}} | }}

{{#ifexpr: {{#ask:Rodzaj::Polemika[[Klucz rodzaju::{{{klucz}}}]]|format=count}} > 0 | patrz też: {{#ask:Rodzaj::Polemika[[Klucz rodzaju::{{{klucz}}}]] |sort=Data |format=ul}} | }}

{{#if: Julian Tuwim | Przed Paryżem | }}{{#if: Julian Tuwim | | }} {{#ifeq: 9 | brak | | }}{{#ifeq: 1919 | brak | | {{#ifeq: {{#len:1919}} | 4 | | [[rok publikacji::{{#time: Y|1919}}| ]] }} }}[[klucz::{{{klucz}}}| ]] {{{Gatunek}}}{{#if: |[[Stradecki::{{{Stradecki}}}|]]|}}

<headertabs/> |{{#if:|{{{Treść}}}|}}

{{#if:Estrada|Pierwodruk w: Estrada,|}} {{#if: 9 | nr 9, | }}{{#ifeq: 1919 | brak | | {{#ifeq: {{#len:1919}} | 4 | data::1919 | {{#time: Y|1919}} }}}}{{#ifeq: 3-7 | brak ||, str. strony::3-7}}; {{#if: Jarmark rymów, J. Przeworski, Warszawa, 1934; Wiersze, nakł. Związku Patriotów Polskich w ZSRR, Moskwa, 1943. |Przedruk: Jarmark rymów, J. Przeworski, Warszawa, 1934; Wiersze, nakł. Związku Patriotów Polskich w ZSRR, Moskwa, 1943. | }} {{#ifexpr: {{#ask: [[Przedruk::{{{klucz}}}]]|format=count}} > 0 | Przedruk w tomach: {{#ask: [[Przedruk::{{{klucz}}}]]|sort=Data wydania|order=asc|format=list|outro=.}} | }} {{#if: Powstał w 1918 r. Wiersz satyryczny napisany w związku z dwukrotnym zbliżaniem się ofensywy wojsk niemieckich w 1918 r. do Paryża. Wiersz był recytowany w drugiej połowie 1918 r. w Warszawie, w kabarecie Miraż, w programie pt. Cześć Koalicji, inf. Sowizdrzał, Warszawa 1918, nr 51. Ponadto wycinek anonimowej recenzji z dopiskiem Tuwima: "Recenzja z Mirażu 1918" — w archiwum. Pierwodruk dedykowany "Jego Exscelencji Marszałkowi Fochowi". W tomie Jarmark rymów, motto: "Voilà, voilà, bandits! Rimbaud", z wiersza: Paryż się budzi. Pierwotny tytuł wiersza na autografie w archiwum: Paryż zagrożony. | Uwagi: Powstał w 1918 r. Wiersz satyryczny napisany w związku z dwukrotnym zbliżaniem się ofensywy wojsk niemieckich w 1918 r. do Paryża. Wiersz był recytowany w drugiej połowie 1918 r. w Warszawie, w kabarecie Miraż, w programie pt. Cześć Koalicji, inf. Sowizdrzał, Warszawa 1918, nr 51. Ponadto wycinek anonimowej recenzji z dopiskiem Tuwima: "Recenzja z Mirażu 1918" — w archiwum. Pierwodruk dedykowany "Jego Exscelencji Marszałkowi Fochowi". W tomie Jarmark rymów, motto: "Voilà, voilà, bandits! Rimbaud", z wiersza: Paryż się budzi. Pierwotny tytuł wiersza na autografie w archiwum: Paryż zagrożony.|}}

{{#ifexpr: {{#ask:Rodzaj::Recenzja[[Klucz rodzaju::{{{klucz}}}]]|format=count}} > 0 | Recenzje: {{#ask:Rodzaj::Recenzja[[Klucz rodzaju::{{{klucz}}}]] |sort=Data |format=ul}} | }}

{{#ifexpr: {{#ask:Rodzaj::Polemika[[Klucz rodzaju::{{{klucz}}}]]|format=count}} > 0 | patrz też: {{#ask:Rodzaj::Polemika[[Klucz rodzaju::{{{klucz}}}]] |sort=Data |format=ul}} | }}

{{#if: Julian Tuwim | Przed Paryżem | }}{{#if: Julian Tuwim | | }} {{#ifeq: 9 | brak | | }}{{#ifeq: 1919 | brak | | {{#ifeq: {{#len:1919}} | 4 | | [[rok publikacji::{{#time: Y|1919}}| ]] }} }}[[klucz::{{{klucz}}}| ]] {{{Gatunek}}}{{#if: |[[Stradecki::{{{Stradecki}}}|]]|}}

}}