Jan Lechoń - Nowy program "Niebieskiego Ptaka"

Drugi program "Niebieskiego Ptaka" nie jest już rewelacją, którą był pierwszy, — jest w przeważnej części jego doskonałą kopją, szeregiem czarujących lub wzruszających pendants do tych niezwykłych scenek, któreśmy już oklaskiwali. Ale tem lepiej pokazuje istotę teatrzyku rosyjskiego, jest świetną lekcją na temat: co może zrobić inteligencja, sumienność reżyserska i rzetelna praca aktorów. Świetny pomysł ma "Wańka-Tanka" (p. Nielidow jest przezabawny); "Time is money" — to, jako zmechanizowanie ruchów, kolor, natężenie światła, poprostu ekstrakt Ameryki, powiedzmy coctail; romans Glinki ma perwersyjnie dyskretną zmysłowość o najwyższej wytworności, — ale dopiero inscenizacja obrazu Jaroszenki pokazuje, czem jest reżyser, — "wo ist der blaue Vogel begraben": pomysł jest tak specjalnie rosyjski, że dla Polaka poprostu nie do przyjęcia, więc i nie do dyskusji, — ale wykonanie! Ubóstwo ruchów daje przejmujące wrażenie jakiegoś groźnego skupienia, — tragicznej wewnętrznej siły, — każdy gest jest, ma się wrażenie, obliczony co do sekundy; — jeżeli nie jesteśmy wzruszeni do głębi, to już nie myśmy winni, ani teatr — tylko nasza przeklęta polska natura. A pozatem: pani Petersen daje w "Katarynce" arcydzieło sentymentu i najwyższej klasy komizmu, Chenkin ma swój własny patetyczny ton w deklamacji, śpiewa "Piosenki błazna" z tą wspaniałą teatralnością, która właśnie stworzyła teatr, pan Jarossy jako conférencier samą już sylwetką daje wrażenie czegoś bardzo europejskiego — mówi rzeczy przemile błahe z doskonale wychowaną nonszalancją.

*

I jeszcze jedno na zakończenie. Czy naprawdę wypada, żebyśmy mając swoich Boda przedewszystkiem i panią Pogorzelską — a dalej Maszyńskiego, Rentgena, Orwida, Lawińskiego, Toma, takich malarzy — jak Stryjeńska, autorów — jak Boy, Tuwim, Słonimski, reżyserów — jak Schiller i Trzciński... Nie stanowczo. Byłoby hańbą, żebyśmy nie mieli od sezonu jakiegoś swojego np. "Czerwonego Koguta".

---

Pierwodruk w: Wiadomości Literackie, nr 30 (30),1924, str. 3;

Uwagi: W pierwodruku podpis jl.

Źródło tekstu: Wiadomości Literackie, nr 30 (30), 1924, wyd. Antoni Borman i Mieczysław Grydzewski

klucz: lechon-nowy-1924-07-27