Julian Tuwim - Wielka Teodora

Motto: "Bolszaja Feduła — da dura"

Hen, na stepie, na ponurym stepie,
Pod brzmieniem szarych chmur jesiennych,
Kędy z wichrem hula zła "taska",
Kędy płynie mać szeroko Wołga,
A myśl nudą po ziemi się czołga,
Pośród dni rozpacznie bezpromiennych...
Hen na wielkim prawosławnym stepie,
Gdzie wicher łka,
Wstało słońce, jak krwawiące ślepie,
Wstało łuną niszczejącej pożogi —
I wstał Szatan szkarłatny, złowrogi,
Z krzykiem "Swaboda"!
I spieniła się wołżańska woda,
Uderzyła w brzegi dziką mocą,
Śmiechem zawył wicher nad północą
I podniosły się z pomrukiem gniewu
W złej niewoli zdziczałe miljony,
Zmiotły trony, zdeptały korony,
I tryumfem mocy niespętanej,
Przy chichocie szatańskiego śpiewu
Poszły w tany!
    Ech — w tany!
    Mróz jakucki,
    Skwar kałmucki,
    Ech — w tany!
    Kajdany
    Brzęczą, brzęczą,
    Tańczy barin, tańczy chłop,
    Tańczy gruby protopop,
    Chan tatarski, mużyk fiński,
    Car kazański, astrachański,
    Poszli wszyscy w kamariński,
    Ech — ludziom grzech!
    Ech — kurom śmiech!
    Jeden pląsa, drugi zdechł!
    Świśnie nahajka,
    Brzęknie bałałajka,
    Nu — ka,
    To ci nauka!
    Ech, mołodajka,
    Wódki — padawaj-ka
    Trepakom, pakom, pakom,
    Nu — w prysiudy
    Drobniusieńko,
    Nu — w prysiudy
    Malusieńko.
    A wybijaj,
    A wywijaj,
    Kułakom!
    Uch — tan, tan kamarińskij,
    Uch — lud, lud sukinsyńskij,
    Zatańczyli, zakrążyli,
    Pili, pili, nie płacili,
    W zuby bili — i wybili.
    Ech — ludziom grzech,
    Ech — kurom śmiech!
    Na bakier papachę,
    Pod pachę flachę,
    Tańczy naród miejski, wiejski
    A szeroko -- po rassiejski.
    Po ichniemu, po pijanemu,
    W pulchnych skibach czarnoziemu
    I w kałużach skrzepłej krwi.
    Jak swaboda — to swaboda,
    Pal i tłucz i niszcz i rwij!
    W łby cerkiewne bije grom,
    Płonie dwór i płonie dom,
    Tańczy potwór bizantyjski,
    Tańczy pijany chłop rosyjski
    Trepakom, pakom, pakom.
A kiedy wytańczycie "tasku" pośród zgliszczy,
Gdy wszystko wyrównacie, nawet miasta z ziemią,
Gdy plon olbrzymi wieków krwawa ręka zniszczy,
A czarne pięści — usta proroków oniemią,
Gdy gramotnych nie będzie — jeno rządy tłuszczy
Rozleją się powodzią po zmurszałym świecie,
— Wstanie ON, wytęskniony, wstanie "Cham griaduszczyj"
I do nowego bóstwa modlić się poczniecie.
Jeszcze się dawne duchy wcielą w dawnych zbirów,
Powstaną Wielkie Piotry i Groźne Iwany,
Wstanie na czarnym stepie Zwierz z waszych "Kumirów",
Gdzie niedawno promieniał Lew z Jasnej Polany.
W tłumy znów zaczną prażyć cudotwórcze lufy,
Tam, gdzie z krzykiem "Swaboda" brzmiał krzyk "Żgi! Nasiłuj!"
Znów z Carewokokoszajska, Riazania i Ufy
Usłyszymy błagalne "Hospodi Pamiłuj".
I znów z "krestnym chodem" pójdą grube popy,
By znów carom na Kremlu dać ikonę w darze,
Znów z krzykiem miljonowym ruszą w pochód chłopy:
"Och wierni ci będziemy, słonko-hosudarze!"

---

Pierwodruk w: Sowizdrzał, nr 14,1918, str. 3; Przedruk: Estrada, nr 4 z 1918 r, str. 36. Istnieje tłumaczenie na j. rosyjski: A. Grojnim, "Warszawskoje Słowo", Warszawa 1920, str. 6.

Uwagi: Po raz pierwszy utwór ten wykonywała Maria Strońska w kabarecie Czarny Kot 19. marca 1918 r. (Inf.: Polski Tygodnik Humorystyczny, nr 13 z 1918 r, Warszawa). Muzykę do tej melodeklamacji komponował Jerzy Petersburski. W wywiadzie udzielonym w 1952 r Januszowi Stradeckiemu, Tuwim wymienił ten utwór jako jedyną swoją pozycję o tendencji antyradzieckiej. W 1950 r. fragmenty "Wielkiej Teodory" znalazły się na 4 stronie "Wiadomości" <bibref f="tuwim.bib">wiadomosci-wielka-teodora</bibref> w nawiązaniu do indywidualnego, hołdowniczego listu wysłanego przez Tuwima do Stalina w grudniu 1949 r.
W Kabaretiana w drugiej linijce wersja: "Pod brzemieniem"

Źródło tekstu: wg pierwodruku

klucz: tuwim-wielka-1918