Antoni Słonimski - Wystawa wynalazków

"Potrzeba jest matką wynalazków" ktoś tak powiedział ale nie miał racji. Matką wynalazków jest bowiem lenistwo. Jest to rzecz zbyt oczywista, aby trzeba było ją tłumaczyć. Był człowiek, któremu nie chciało się chodzić pieszo ale nie chciało mu się tak strasznie, że z rozpaczy wynalazł kolej parową, Inny wróg chodzenia przyparty do muru wynalazł samochód, a jeszcze inny, któremu strasznie nie chciało się jeździć, wynalazł aeroplan. Mnie osobiście nie chce się robić wielu rzeczy i dlatego jestem gorącym zwolennikiem wszelkich wynalazków. Naprzykład, komu dziś będzie się chciało tłoczyć w sali koncertowej — kiedy wystarczy odkręcić tylko jedną śrubkę, ustawić antennę na dachu, przedostać się na dach sąsiedniego domu, kupić aparat, parę lamp i dobry głośnik Marconiego.

Porwany tą namiętnością do uproszczeń życia, wybrałem się już pierwszego dnia po otwarciu na Wystawę wynalazków do Coloseum. Są tam nietylko nowe, nieznane nikomu wynalazki, ale i rzeczy dawno już zbadane i odkryte, jak mydła, lustra, pończochy, wafle czekoladowe, łóżka, noże i perfumy, Wiele zresztą zależy od sposobu podania. Wszystkie te przedmioty gdy leżą sobie spokojnie u mnie w przedpokoju nic wywołują najmniejszego zainteresowania, a tutaj w świetle lamp łukowych wydają się czemś tajemniczym i pełnym czaru, Nawet kiosk, w którym sprzedają wodę sodową i napój chłodzący "Sinalco" usposabia uroczyście i ludzie piją tam z minami skupionemi, przeglądając się z niedowierzaniem w zawartości szklanek.

Oto nowe przykłady twórczego lenistwa. Przy wielkiej patelni stoi brudny i znudzony izraelita i smaży słodką watę jadalną. Poprostu znudziło mu się jeść zwykłą watę i wynalazł taką, którą nie tylko można wsadzić do ucha ale l do ust. Nieco dalej stoją bardzo piękne i pomysłowe maszyny. Przez mały otworek wrzuca się trzy pięciogroszówki — zakręca się korbą i z aparatu wypada dziesięć groszy.

W prostocie tego dzieła jest wielka potęga. Wyobraźmy sobie bowiem, iż wypada nie dziesięć a dwadzieścia groszy a aparat staje się już bezsensowną, głupią maszyną, mogącą zrujnować właściciela.

Obok stoi wielki aparat chiromanty. Mechaniczny przyrząd do skrobania kartofli wywołuje więcej zdumienia od tej "maszyny profesora Pyffello". Tu sprawa jest czysta. Myślę, że w średniowieczu wynalazca zapalniczki benzynowej spłonąłby na stosie ale aparat prof. Pyffella miałby ustaloną markę solidnego i poważnego sprzętu.

Specjalnie krępujące jest zwiedzanie wystawy wynalazków w towarzystwie dam. Kobiety mają bowiem talent zadawania nie taktownych pytań, Np. — Kto wynalazł rower? Najlepiej jest utrzymywać, iż rower pochodzi od nazwiska wynalazcy prof. Rowera. Radjo wynalazł duńczyk Erik Radjon. Czcionki drukarskie — Czech Marjan Czcionka. Automobile — francuz Henri Automobile. Syfony — rosjanin Josip Stiepanowicz Syfon. Piwo — Jan Piwo z Radomia. Gillette'ki — p. Gilette — a resztę Edisson.

Wystawa zajęła mnie bardzo i wytrąciła mocno z równowagi. Po opuszczeniu sal krążyłem długo po mieście snując najfantastyczniejsze pomysły. Ach, jak wiele możnaby jeszcze wprowadzić udogodnień do naszego trudnego życia. Głowa mi pęka od tłoczących się pomysłów. Począwszy od drobiazgów — jakichś tam szczypczyków na nos do jedzenia sera (sama przyjemność — nic zapachu) skończywszy na gigantycznych planach reorganizacji świata.

A więc piękną inowacją byłyby sleepingi teatralne — zwłaszcza pożyteczne dla ludzi, którzy źle sypiają w domu. Wielka sala pełna łóżek z małą scenką w pośrodku. Przedstawienie odbywałoby się tylko w czasie najgłębszego snu widzów. W razie przebudzenia jednego choćby widza — spektakl by przerywano. W ten sposób aktorzy mogliby grać swobodnie i bez obawy, że ich ktoś usłyszy. Cóż za wygoda — nie trzeba uczyć się ról na pamięć — dekoracje są niepotrzebne, nie mówiąc już o oszczędności na tłumaczeniu sztuk i kupowaniu oryginalnych utworów. Myślę też, że wiele udoskonaleń możnaby zastosować przy budowie domów. Pomyślmy naprzykład o tabliczkach z nazwiskami lokatorów. Cóż mnie obchodzi nazwisko takiego pana lub pani, gdy nie wiem jak wygląda i czy wogóle jest w domu. Przy każdej tabliczce powinna być fotografja i napis "wolny" lub "zajęty". W numeracji domów również możnaby uczynić pewne uproszczenia. Domy powinny mieć numery kolejne, aby nie trzeba było idąc z domu numer trzydziesty do domu numer trzydziesty pierwszy przechodzić na drugą stronę jezdni.

Powinno również miasto zająć się sprawą t. zw. ludzi zbłąkanych i wzajem się szukających. Naprzykład umawiam się z kimś przed kinem "Pan" gdzie wyświetlają stylowy film z Polą Negri — a ten ktoś przez pomyłkę czeka na mnie przed kino "Stylowym" gdzie grają "Peter Pana". Albo też przy wyjściu z teatru gubię człowieka, który nie wie o tem, że miał mi pożyczyć dwadzieścia złotych. Gdzie go odnaleźć? Powinna być urządzona na środku miasta wielka hala — rodzaj giełdy dla ludzi, którzy się szukają. Specker wykrzykuje np. "Panna Buzia Kociołek czeka na pana Zajdemana w garażu na Lesznie" — i odwrotnie — "p. Zajdeman czeka na pannę Buzię w Argentynie w domu publicznym Don Juana Kamionera. Albo też: Pan Leon Kolasiński przeprasza pannę Felę Mokrzycką że nie może przyjść do ogrodu Saskiego, ale jest słaby na żołądek i szwagier wrócił z Modlina".

Cóż za ułatwienie! Nie trzebaby się było wogóle umawiać na mieście. Wystarczyłoby tylko przyjść na giełdę ludzi czekających i wybrać kogoś odpowiedniego.

Wystawa wynalazków, jak to widzimy, jest bardzo niekompletna. Nie mówiąc już o nieuczciwej reklamie, która zapowiadała mnóstwo atrakcyj dla zwiedzających. Mówiono bowiem na mieście, że na otwarciu wystawy miało być czterdzieści wynalazków prezydenta Mościckiego i jeden Piłsudskiego — prezydent Mościcki.

---

Pierwodruk w: Cyrulik Warszawski, nr 5 (5),1926, str. 2;

Uwagi: W pierwodruku ilustrowane rysunkami "Pika".

Źródło tekstu: Cyrulik Warszawski, nr 5 (5), 1926, wyd. Leon Osiński

klucz: slonimski-wystawa-1926-07-03